Το «Άγιο» Φως
Ένα από τα μεγαλύτερα θρησκευτικά ψέματα είναι –ως φαίνεται– το «θαύμα» του Αγίου Φωτός, που κάθε Πάσχα ανάβει «θαυματουργικά» στο ναό του Παναγίου Τάφου στα Ιεροσόλυμα. Όπως όμως έγραψε ο επιστολογράφος της εφημερίδας «Ορθόδοξος Τύπος» (25-5-01) κ. Ι. Καρδάσης –σε συνέχεια προηγούμενης αρθρογραφίας που δημιουργήθηκε εξ αφορμής δημοσιευμάτων του καθηγητή κ. Γιανναρά– για το θέμα του «Αγίου Φωτός» τίθενται κύρια ερωτήματα στα οποία καλείται και οφείλει να απαντήσει ΚΑΘΕ ΕΙΛΙΚΡΙΝΗΣ χριστιανός. Ας προσέξουμε τι γράφει:
«(...)Όλοι οι Ορθόδοξοι είχαμε επί αιώνες γαλουχηθεί με το ότι πράγματι συμβαίνει το συγκλονιστικό αυτό γεγονός [θαυματουργικός τρόπος αφής] στα Ιεροσύλυμα και δοκιμάσαμε γερό κτύπημα, όταν είδαν το φως της δημοσιότητας τέτοια, αλλά και άλλα στοιχεία περί της μη θαυματουργικής αφής.
Συγκεκριμένα:
1.- Την Μ. Τετάρτη 11-4-2001 στο κανάλι «Mega» στην εκπομπή «Γκρίζες Ζώνες» παρουσιάστηκε συνέντευξη του τοποτηρητή του Πατριαρχικού θρόνου Ιεροσολύμων, Μητροπολίτη Πέτρας Κορνήλιου σχετικά με την αφή του Αγίου Φωτός. Αν ακούσαμε καλά και αν καταλάβαμε καλά (γιατί είμαστε 4 παρόντες) ο ανωτέρω Ιεράρχης, ο οποίος σε 3 ημέρες θα έδινε το Άγιο Φως, ανέφερε μεταξύ άλλων και τα εξής:
α) Ο Πατριάρχης απεκδύεται πάσης στολής και μένει με λευκό εσώρασο, όχι για να ελεγχθεί για τυχόν εύφλεκτες ύλες, αλλά για να παραμείνει με την λευκή στολή, που συμβολίζει την στολή των αγγέλων.
β) Ο Πατριάρχης εισέρχεται στον Τάφο με λαμπάδα και προσεύχεται λέγοντας μια ειδική ευχή και ανάπτει το Φως από το φως της ακοίμητης κανδήλας, το δε φυσικό φως της κανδήλας με την ειδική αυτή ευχή μετατρέπεται σε Άγιον Φως. Έτσι το φυσικό φως καθαγιάζεται και μετατρέπεται σε Άγιο Φως. Τότε εξέρχεται του Τάφου και παραδίδει το Άγιο Φως στο πλήρωμα του Ιερού Ναού και δι’ αυτού σ’ ολόκληρο τον κόσμο. (...)
2.- Στο «Βήμα της Κυριακής» 15-4-2001, και σε άρθρο της κ. Μ. Αντωνιάδου περί του Αγίου Φωτός αναφέρεται: «Στην διάρκεια του 10ου και 11ου αιώνα πίστευαν (άρα τώρα δεν πιστεύουν;) ότι το φως «παράγεται» με θαυματουργικό τρόπο και παρακάτω: «Στους χιλιάδες ορθόδοξους ναούς, που υπάρχουν σήμερα σε ολόκληρη την υφήλιο οι ιερείς παίρνουν το Φως από την «ακοίμητη κανδήλα», η οποία βρίσκεται πάνω στην Αγία Τράπεζα του ναού τους και συμβολίζει τον Τάφο του Κυρίου».
Κατόπιν των ανωτέρω μάς δημιουργούνται πάμπολλα ερωτηματικά και θέλουμε να γνωρίζουμε την αλήθεια σύμφωνα με τη ρήση του Κυρίου μας: «Γνώσεσθαι την αλήθειαν και η αλήθεια ελευθερώσει υμάς» (Ιω. η' 32). Προς τούτο παρατηρούμε και ερωτούμε τα εξής:
1.- Υπάρχει αρμοδιότερος, για να μας κατατοπίσει, από τον ίδιο, που παίρνει το Άγιο Φως από τον Πανάγιο Τάφο; Αν ναι, τότε γιατί δεν αναφέρεται στον θαυματουργικό τρόπο αφής;
2.- Το Άγιο Φως, που λαμβάνουμε από τον ιερέα στο ναό μας είναι το ίδιο άγιο με το Άγιο Φως από τον Πατριάρχη ή όχι ; (Ο εφημέριός μας είπε ότι είναι το ίδιο άγιο). Εάν ναι, τότε γιατί το πρώτο λαμβάνεται κατά μη θαυματουργικό τρόπο, ενώ το δεύτερο κατά θαυματουργικό; Εάν όχι, τότε πράγματι το δικό μας Φως υστερεί του Αγίου Φωτός των Ιεροσολύμων;
3.- Οι εκπρόσωποι των άλλων δογμάτων πιστεύουν πράγματι στον θαυματουργικό τρόπο αφής, ο οποίος γίνεται από τον Πατριάρχη; Αν ναι, γιατί τότε επιμένουν να παραμένουν σε μη «ευλογημένο» από τον Κύριο δόγμα, ο Οποίος σαφώς προσδιορίζει με τον τρόπο αυτό ποιο δόγμα είναι το ορθό;
Παρακαλούμε τον οιονδήποτε γνωρίζοντα να μας απαντήσει γιατί αγωνιούμε.» [Γλώσσα και υπογραμμίσεις της εφημερίδας].
Αν και παρήλθε δίμηνο, καμία απάντηση δεν δόθηκε στην εν λόγω επιστολή. Ας σημειωθεί δε ότι το ελληνικό κράτος χρόνια τώρα χρησιμοποιεί ειδική πτήση της καταχρεωμένης «Ολυμπιακής Αεροπορίας» και στη συνέχεια άλλα μεταφορικά μέσα του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας για να μεταφέρει δημοσία δαπάνη, δηλαδή με χρήματα του Έλληνα φορολογούμενου... το δήθεν Άγιο Φως, το οποίο μάλιστα υποδέχεται με τιμές αρχηγού κράτους
ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ
ΙΟΥΛΙΟΣ - ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2001
«Από μεν της αληθείας θέλουσιν αποστρέψει την ακοήν αυτών,εις δε τους μύθους θέλουσιν εκτραπή...»
Θρησκευτικά [χριστιανικά] ψέματα (β')
Ένας ιεροκήρυκας διηγήθηκε στο κήρυγμά του την εξής αφελή «ιστορία»:
«Ξαφνικά, στα μισά της πτήσης πάνω από τον Ατλαντικό, το τζάμι του υπερηχητικού αεροσκάφους έσπασε από τη δύναμη της καταιγίδας και ο πιλότος βρέθηκε έξω από το θάλαμο οδήγησης. Ωστόσο τα κατάφερε να πιαστεί από κάποιο σημείο και μια άγνωστη δύναμη –που ήταν ο Θεός– τον έφερε ξανά μέσα. Έτσι μπόρεσε να προσγειώσει το αεροπλάνο με ασφάλεια στο αεροδρόμιο της Ν. Υόρκης». Όταν μια κυρία ρώτησε τον ομιλητή αν έχει πετάξει ποτέ με αεριωθούμενο, εκείνος ομολόγησε: «Ποτέ δεν είχα το προνόμιο να πετάξω με αεροπλάνο, όμως η πηγή μου είναι αξιόπιστη»...
Βεβαίως, δεν υπάρχει τίποτα κακό στο να πλουτιστεί ένα κήρυγμα με μια ιστορία που υπογραμμίζει κάποιο σημείο του. Ούτε είναι κακό να χρησιμοποιούνται παραβολές για να μεταδοθεί κάποιο σπουδαίο μάθημα. Ο Κύριος Ιησούς χρησιμοποιούσε και ιστορίες και παραβολές στη διδασκαλία Του. Όμως ο Ιησούς ποτέ δεν παρουσίασε ως αληθινή μια κατασκευασμένη ιστορία, ούτε μεγαλοποιούσε τα γεγονότα.
Χρειάζονται ψέματα για να τονιστεί η αλήθεια;
Θεωρούμε πως οι ιεροκήρυκες είναι οι απεσταλμένοι του Θεού, και μεταφέρουν το θείο μήνυμα. Όμως αρκετοί παρασύρονται σε υπερβολές και κατασκευασμένα «περιστατικά» ακολουθώντας την αρχή του «ο σκοπός αγιάζει τα μέσα».
Προσπαθώντας να δικαιολογήσει κάποιον τέτοιο ιεροκήρυκα, ένας πρεσβύτερος είπε: «Είναι καλός άνθρωπος. Μεγαλοποιεί τα πράγματα μόνο για να προκαλεί την προσοχή, όμως δεν το κάνει για να βλάψει κανέναν». Και όταν ο συνομιλητής του ρώτησε: «Αυτό σημαίνει ότι του παρέχεται το δικαίωμα να λέει ψέματα;» εκείνος απάντησε αμήχανα: «Αρκεί να είναι άγια ψέματα»...
Κάποιοι ιεροκήρυκες και συγγραφείς θρησκευτικών βιβλίων, λοιπόν, έχουν την τάση να χρησιμοποιούν απίθανες ιστορίες και μεγαλοποιημένα ή κατασκευασμένα παραδείγματα, ενώ υπάρχουν, δυστυχώς, και ψευδολόγοι ιεροκήρυκες που άφησαν κακό όνομα.
Μπορεί ένας άνθρωπος της θρησκείας να λέει ψέματα;
Οι James Patterson και Peter Kim στο βιβλίο τους «Η Ημέρα που η Αμερική Είπε την Αλήθεια» (Τhe Day America Told the Truth» αναφέρουν ότι 32% των Αμερικανών πιστεύουν ότι έχουν παραπλανηθεί από κάποιο κληρικό, όταν το αντίστοιχο ποσοστό για τους δικηγόρους είναι 42%. Με άλλα λόγια οι κληρικοί στην Αμερική λένε μόνο 10% λιγότερα ψέματα από τους δικηγόρους, γεγονός που πλήττει την αξιοπιστία και όλων των άλλων σωστών ιεροκηρύκων! Ασφαλώς λοιπόν και οι κληρικοί –όπως και οι άλλοι πολίτες– πρέπει να προσπαθήσουν πολύ για να διατηρήσουν την ακεραιότητά τους.
Ζούμε σε μια κοινωνία ψεύδους
Όπως αναφέρουν οι ίδιοι συγγραφείς, «το ψέμα έχει γίνει γνώρισμα της αμερικάνικης κοινωνίας. Έχει ενσωματωθεί στον εθνικό μας χαρακτήρα. Οι Αμερικανοί ψεύδονται για το κάθε τι – και συνήθως χωρίς σοβαρή αιτία». Ασφαλώς και η ελληνική κοινωνία δεν πάει πίσω... Μια άλλη ερευνήτρια, η Sissela Bok, στο βιβλίο της «Ψέματα: Ηθική Επιλογή στη Δημόσια και Ιδιωτική Ζωή» (Lying: Moral Choice in Public and Private Life), υποστηρίζει ότι οι άνθρωποι έχουν πολλούς και σοβαρούς λόγους για να λένε ψέματα, κι οι λόγοι αυτοί είναι αναρίθμητοι: »Ψέματα λέγονται για να εξαναγκάσουμε, για ν’ αποφύγουμε κάτι, για να είμαστε ευγενείς, για να κάνουμε τους άλλους να νιώθουν καλύτερα, για να προλάβουμε κάποιο κακό, για να κερδίσουμε εκείνο που θέλουμε, για να κάνουμε τους άλλους να μας αγαπούν, για να μοιάζουμε λογικοί, για να δικαιολογήσουμε κάτι, για ν’ αποφύγουμε την κατηγορία, για να έχουμε δύναμη, για να υποστηρίξουμε τα συμφέροντα των άλλων, για να έχουμε καλύτερο παρουσιαστικό και, φυσικά, για λόγους εθνικής ασφάλειας».
Στον παραπάνω κατάλογο θα έπρεπε να προστεθεί πως και οι άνθρωποι της θρησκείας λένε κάποτε ψέματα – είτε για να κάνουν εντυπωσιακό ένα κήρυγμα είτε για να παρακινήσουν το εκκλησίασμα να προσφέρει χρήματα. Αλλά το χειρότερο είναι ότι πολλοί είναι πρόθυμοι να δικαιολογήσουν αυτά τα ψέματα όταν λέγονται με την ελπίδα να κερδίσουν ψυχές στον Χριστό. Πόσο μεγάλη αντίφαση!
Φαίνεται ότι και οι χριστιανοί –περιλαμβανομένων πολλών ιεροκηρύκων– είναι μέρος μιας μεγαλύτερης κοινωνίας ψευτών. Όλες οι μελέτες δείχνουν ότι το ψέμα είναι γενικά αποδεκτό! Η Carmen DeSena λέει ότι σοκαρίστηκε καθώς έγραφε το βιβλίο της «Ολόκληρη η Αλήθεια» (Lies: The Whole Truth), ανακαλύπτοντας πόσο πολύ εύκολα οι άνθρωποι λένε ψέματα. Η έρευνά της έδειξε ότι τα παιδιά λένε ψέματα στους γονείς τους «για να κερδίσουν την προσοχή τους, για να αποφύγουν τις αγγαρείες, από φόβο, για να ελέγχουν την κατάσταση, για να είναι αποδεκτά, αλλά πιο σημαντικό, επειδή οι γονείς και οι άλλοι ενήλικες τους διδάσκουν να λένε ψέματα», και συμπεραίνει ότι οι άνθρωποι μαθαίνουν να λένε ψέματα σε πολύ μικρή ηλικία.
Τα παιδιά μαθαίνουν να λένε ψέματα με το παράδειγμα και, συνεπώς, είναι εύλογο να συμπεράνουμε ότι αν τα παιδιά μεγαλώνουν σε μια εκκλησία όπου οι υπερβολές στα κηρύγματα είναι αποδεκτές, θα μάθουν πως μπορούν να κάνουν το ίδιο και στις δικές τους συναλλαγές.
Η θεία άποψη για την αλήθεια
Όμως είναι αναρίθμητες οι βιβλικές περικοπές που καταδικάζουν το ψέμα και την υπεκφυγή. Ο Θεός έχει διασώσει πολυάριθμες ιστορίες ανθρώπων που, για τον ένα ή τον άλλο λόγο, πίστεψαν ότι η νόθευση των γεγονότων θα μπορούσε να εξυπηρετήσει τα συμφέροντά τους, όπου φαίνεται σαφώς ότι ο Θεός αντιμετωπίζει πολύ σοβαρά την αμαρτία του ψέματος.
Χοντρά ψέματα: Το τέταρτο κεφάλαιο της Γένεσης μας λέει την ιστορία του Κάιν, που δεν πρόσφερε καλή θυσία και ύστερα σκότωσε τον ’βελ από ζήλια. Όταν ο Θεός ρώτησε: «Πού είναι ο αδελφός σου;» εκείνος απάντησε, «Δεν ξέρω, μήπως είμαι φύλακάς του;».
Το ψέμα της εκλογίκευσης:Γνωρίζοντας ότι ο Φαραώ μπορούσε να επιθυμήσει την όμορφη γυναίκα του, ο Αβραάμ σκέφτηκε πως δεν ήταν κακό να πει ψέματα ότι η Σάρρα ήταν αδελφή του, όταν μάλιστα ήταν ετεροθαλής αδελφή του (Γεν. 12/ιβ).
Το προσχεδιασμένο ψέμα: Στο κεφάλαιο 27/κζ της Γένεσης διαβάζουμε για το προσχεδιασμένο ψέμα του Ιακώβ και της μητέρας του Ρεβέκκας για να ξεγελάσουν τον Ισαάκ και τον Ησαύ και ξεκάθαρα φαίνεται πώς αυτό το ψέμα τον οδήγησε σε μερικές από τις χειρότερες στιγμές της ζωής του.
Το περιστασιακό ψέμα: Στο Α' Σαμουήλ, κεφ. 21-22/κα-κβ, διαβάζουμε για ένα ψέμα που είπε ο Δαβίδ για να σώσει τη ζωή του, όμως είχε ως αποτέλεσμα το θάνατο του Αρχιερέα Αχιμέλεχ!
Το ψέμα της πλεονεξίας: Ο Γιεζεί επιθύμησε τα δώρα που δεν δέχτηκε ο Ελισσαιέ. Επειδή είπε ψέματα για να τα αποκτήσει, ο Ελισσαιέ τον καταράστηκε με λέπρα (Β' Βασ. 5/ε).
Τα μικρά αθώα ψέματα: Στο Πράξεις 4/δ ο Ανανίας κράτησε από την τιμή πώλησης του κτήματός του ενώ ισχυρίστηκε ότι πρόσφερε όλα τα χρήματα. Μέσα σε τρεις ώρες τόσο αυτός όσο και η σύζυγός του Σαπφείρα ήταν νεκροί.
Ο Θεός δεν αντιμετωπίζει με ελαφρότητα κανένα είδος απάτης. Αν ο χριστιανός δεν πρέπει να λέει ψέματα ακόμη κι απέναντι στον κίνδυνο να χάσει τη ζωή του, πόσο μάλλον δεν μπορεί να λέει ψέματα όταν μιλάει για τα πράγματα της πίστης του! |
[*] Στο κείμενο αυτό χρησιμοποιήθηκαν πολλά στοιχεία από το άρθρο της Ellie Green «Ministerial mendacity – A view from the pew» στο περιοδικό «Ministry», (Ιούλιος 2001, σελ. 24-26).
...................
