-ΤΥΧΙΚΟΣ-ΜΑΡΤΙΟΣ –ΑΠΡΙΛΙΟΣ-2000
Για τη Γυναίκα
Υποταγή ή Καταπίεση;
"Προς τον άνδρα σου θέλει είσθαι η επιθυμία σου, και αυτός θέλει σε εξουσιάζει" (Γέν. 3/γ/16).
"Αι γυναίκες, υποτάσσεσθε εις τους άνδρας σας ως εις τον Κύριον" (Εφεσ. 5/ε/22, Κολ. 3/γ/18).
Όταν διαβαστούν για πρώτη φορά από κάποιο σύγχρονο άτομο και αφεθούν απομονωμένες, οι παραπάνω δηλώσεις μπορεί να απορριφθούν σαν μεγαλοστομίες κάποιου σοβινιστή άντρα, σαν υποβιβασμός της γυναίκας, ένα μανιφέστο σχεδιασμένο να καταπιέσει τη γυναίκα μέσα σε ένα ανδροκρατούμενο κόσμο.
Ίσως ένα μεγάλο μέρος του προβλήματος στον παραδοσιακό γάμο είναι ότι αυτές οι δηλώσεις εξετάζονται μεμονωμένες και χρησιμοποιούνται για να υποστηρίξουν μια παράλογη ανισότητα ανάμεσα σε άντρες και γυναίκες.
ΚΑΙ ΠΑΛΙ Η ΡΟΥΘ ΥΠΟΔΕΙΓΜΑ ΝΑ ΥΠΟΤΑΧΘΕΙ ΟΙΚΕΙΩΘΕΛΩΣ ΣΤΗΝ ΠΕΘΕΡΑ ΤΗΣ ΑΠΟ ΑΓΑΠΗ ΠΡΟΣ ΑΥΤΗΝ. Η ΑΓΑΠΗ ΠΑΝΤΑ ΥΠΟΤΑΣΕΙ
Υπάρχουν ακόμα κάποιοι άντρες που τρέφουν περιφρόνηση για τις γυναίκες. Σ’ αυτούς χρειάζεται να τονιστεί ότι οι γραφές σαν σύνολο ζωγραφίζουν μια εικόνα ισοτιμίας ανάμεσα στον άντρα και τη γυναίκα. Είναι και οι δύο ιδιαίτερα δημιουργήματα, το σχέδιο της λύτρωσης ισχύει και για τους δύο, και οι δύο είναι παιδιά του Θεού. Δεν υπάρχει αρσενικό και θηλυκό, γιατί όλοι είναι ένα μέσα στο Χριστό (Γαλ. 3/γ/28).
Και στους δύο δόθηκε η ευθύνη να υποτάξουν τη γη και να την κυβερνήσουν, όπως και κάθε τι ζωντανό (Γεν. 2/
Υποταγή, όχι καταπίεση
Η λέξη υποταγή, συχνά ερμηνεύεται ως καταπίεση, όμως αυτές οι δύο λέξεις απέχουν μεταξύ τους σε σημασία, όσο ο Βόρειος Πόλος από το Νότιο. Οι γυναίκες δε φοβούνται την υποταγή^ φοβούνται την καταπίεση.
Πολλή από την τωρινή δυσαρέσκεια, απογοήτευση και σύγχυση πάνω στον ανδρικό και το γυναικείο ρόλο μέσα στο γάμο, θα είχε αποφευχθεί αν οι δύο σύζυγοι κατανοούσαν την υποταγή και οι άντρες αρνιόντουσαν κάθε ευκαιρία για καταπίεση.
Είτε θεληματικά είτε λόγω άγνοιας, πολλές από τις σημερινές συζητήσεις πάνω στην απελευθέρωση, επικεντρώνονται στην αντίληψη ότι η ηγεσία είναι τυραννία, η υποταγή καταπίεση και ότι πραγματική ελευθερία είναι η δυνατότητα να κάνει κανείς το δικό του, ν’ ακολουθεί τα συναισθήματά του, αδιαφορώντας για οποιαδήποτε εξουσία ανώτερη του εαυτού του.
Όταν όμως επεκτείνεις την κοινωνία σου για να συμπεριλάβει ένα σύντροφο και, πιο πέρα, τους απογόνους σου, η αντίληψή σου για την ηγεσία, την υποταγή και την ελευθερία θα πρέπει ν’ αλλάξει, εκτός κι αν πιστεύεις ότι σε μια πολλαπλή κοινωνία, υπάρχει μόνο ένα άτομο που μετράει. Δηλαδή αν πιστεύεις στην ιδέα: "Εγώ θα κάνω το δικό μου και άσε τους άλλους να τα βγάλουν πέρα όπως μπορούν καλύτερα."
Όταν μιλάμε για την υποταγή των γυναικών στους άντρες τους, αυτόματα η λέξη φέρνει στο νου των περισσότερων ανθρώπων μια εικόνα εντελώς διαφορετική: την εικόνα μιας φοβισμένης γυναίκας, ενός πλάσματος αξιολύπητου, χωρίς προσωπικότητα ή ατομικότητα, με τη δημιουργικότητά της καταπνιγμένη, με αλυσοδεμένη κάθε ιδιαιτερότητα της προσωπικότητάς της, με φιμωμένη φωνή, μια γυναίκα που δεν είναι παρά ένα χαλί κάτω από τις μπότες κάποιου άντρα.
Αναγνωρίζω ότι αυτή η κατάσταση αποτελεί πραγματικότητα σε κάποια σπίτια, είναι μια εικόνα καταπίεσης και δεν ανήκει σε μια υποταγμένη γυναίκα. Η διαφορά εξαρτάται κυρίως από το σύζυγο και από τον τρόπο που χειρίζεται τη θέση εξουσίας που κατέχει.
Δύναμη ντυμένη με αβρότητα
Ένα απλό αεράκι φουσκώνει τα πανιά και σπρώχνει το πλοίο προς τον προορισμό του. Πολύ δυνατός άνεμος καταστρέφει τα πάντα στο πέρασμά του.
Η ηλεκτρική ενέργεια που ελέγχεται από μετασχηματιστές και διακόπτες, φωτίζει με ασφάλεια τα περισσότερα σπίτια στη γη. Χωρίς αυτό τον έλεγχο, η ηλεκτρική ενέργεια θα κατέστρεφε οποιονδήποτε ερχόταν σ’ επαφή μαζί της.
Μικρή ποσότητα πυρηνικού καυσίμου με ελεγχόμενη ροή ενέργειας, θερμαίνει καυστήρες και ενεργοποιεί γεννήτριες και μηχανές με μεγάλα οφέλη, όμως η έκρηξη του καυσίμου αυτού, θα μπορούσε να καταστρέψει ολόκληρες πόλεις.
Ποιος δε θα φοβόταν να βρεθεί στο επίκεντρο ενός σεισμού ή στο δρόμο ενός παλιρροϊκού κύματος; Κανείς δεν θέλει να υποστεί τα αποτελέσματα μιας ανεξέλεγκτης δύναμης. Η αβρότητα, το γεμάτο αγάπη ενδιαφέρον, η καλοσύνη, αποτελούν για το σύζυγο μέσα που τον βοηθούν να ελέγχει την εξουσία που ασκεί. Οδηγεί, δεν καταπιέζει^ και η σύζυγος υποτάσσεται, δεν εξολοθρεύεται.
Η υποταγή γίνεται με προθυμία
Δεν υπάρχει ηγέτης χωρίς οπαδούς. Υποτάσσεται εκείνος που προθυμοποιείται ν’ ακολουθήσει αυτόν που ηγείται. Είναι μια πράξη επιλογής και ελεύθερης βούλησης. Είναι αποτέλεσμα δύναμης και ελευθερίας. Η αληθινή υποταγή απαιτεί περισσότερο κουράγιο και δύναμη χαρακτήρα, απ’ όσο μπορεί να φανταστεί ο αντάρτης. Ανταρσία μπορούμε να συναντήσουμε ακόμα και στο πιο μικρό παιδί που υπερασπίζεται το εγώ του.
Η υποταγή είναι κατάσταση ζωής, που μπορεί να επιτευχθεί μόνο μέσα από διαδικασία ανάπτυξης και ωρίμανσης. Εφαρμόζεται στο σπίτι, στο σχολείο, στην κοινωνία και στο έθνος.
Όχι εξαναγκασμός
Επανειλημμένα οι Άγιες Γραφές αναφέρουν ότι ο άντρας είναι το κεφάλι της γυναίκας, όμως πουθενά δεν υπάρχει η εντολή να την αναγκάσει να υποταχτεί. Η εντολή γι’ αυτόν είναι να την αγαπήσει.
Η απελευθέρωση, όμως, απαιτεί κάτι παραπάνω από την άρση της καταπίεσης.
Αφαίρεσε την καταπίεση και ίσως φέρεις ελευθερία στους ανθρώπους, όχι όμως απαραίτητα, γιατί η ελευθερία δεν υφίσταται από μόνη της. Για τον καθένα από μας, η ελευθερία υφίσταται μόνο σε εξάρτηση με ό,τι είναι σωστό και δίκαιο. Ελευθερία δεν είναι το δικαίωμα να κάνω ό,τι μου αρέσει. Είναιη δύναμη να κάνω ό,τι είναι σωστό!
-ΤΥΧΙΚΟΣ-ΜΑΡΤΙΟΣ –ΑΠΡΙΛΙΟΣ-2000
Για τη Γυναίκα
Υποταγή ή Καταπίεση;
02
"Προς τον άνδρα σου θέλει είσθαι η επιθυμία σου, και αυτός θέλει σε εξουσιάζει" (Γέν. 3/γ/16).
"Αι γυναίκες, υποτάσσεσθε εις τους άνδρας σας ως εις τον Κύριον" (Εφεσ. 5/ε/22, Κολ. 3/γ/18).
Μαθαίνεται, δεν έρχεται αυτόματα
Η υποταγή είναι κάτι που μαθαίνεται και ο καλύτερος τρόπος για να τη μάθει κανείς είναι να ακολουθεί το παράδειγμα κάποιου άλλου. Η ανταρσία έρχεται αυτόματα. Μη έχοντας κάποιο παράδειγμα ν’ ακολουθήσουν, τα παιδιά δε μαθαίνουν τίποτα για την υποταγή. Δεν είναι απελευθερωμένα. Απομακρυνόμενα από την εξουσία που μπορεί να τα γλιτώσει από τον εαυτό τους, γίνονται τα ίδια οι χειρότεροι εχθροί του εαυτού τους.
Πολλοί άνθρωποι έχασαν την ελευθερία τους, όχι όταν βρέθηκαν μπροστά στο δικαστή, αλλά όταν έχασαν το κίνητρο να δεχτούν την εξουσία^ όταν έχασαν το κουράγιο να υποταχτούν σε ό,τι είναι σωστό και δίκαιο.
Καθώς το κάθε άτομο παίρνει το δικό του δρόμο, φτιάχνει το δικό του νόμο και κάνει ό,τι του αρέσει, αρνούμενο κάθε εξουσία, δεν είναι πια χρήσιμο στην οικογενειακή ομάδα και, το πιο τραγικό, δεν είναι πια χρήσιμο ούτε στον ίδιο τον εαυτό του.
Θυμάμαι κάποιο γεγονός στην οικογένειά μας, όταν ένιωσα ότι έπρεπε να πω όχι στις επιθυμίες της συζύγου μου και των παιδιών. Τότε ήταν που ο γιος μου με πληροφόρησε: "Με ποιο δικαίωμα λες όχι; Δεν είσαι το αφεντικό εδώ!"
Η κόρη μας δεν είπε τίποτα. Περίμενε να δει τι θα συμβεί. Όταν επέστρεψε από το σχολείο εκείνη την ημέρα, η σύζυγός μου της είπε: "Θα κάνουμε αυτό που ο πατέρας σου νομίζει ότι είναι καλύτερο".
Η απάντηση της κόρης μου ήταν γεμάτη κατηγόρια: "Υποχώρησες σ’ αυτόν; Δεν ξέρεις ότι δικαιούσαι να έχεις τη δική σου γνώμη; Δεν ξέρεις ότι ο Θεός έφτιαξε τη γυναίκα από το πλευρό του άντρα για να είναι ίση με εκείνον, και όχι απ’ το πόδι του για να την πατάει;"
Είχε σχηματίσει την εντύπωση ότι το να ενδίδεις σε κάποιον, είναι σα να σε τραβάνε από τη μύτη^ ότι η υποταγή είναι καταπίεση. Είσαι άτομο με δικαιώματα. Αυτό είναι σωστό! Αλλά το συμπέρασμα ότι δικαιούσαι να κάνεις ό,τι σου αρέσει, είναι λάθος.
Ως οδηγός που χρησιμοποιεί τον αυτοκινητόδρομο, κατανοώ την εξουσία της Τροχαίας και τα οφέλη της υποταγής σ’ αυτήν. Στη χρήση του αυτοκινητόδρομου, για παράδειγμα, έχουμε ελευθερία όσο όλοι υπακούμε τους κανονισμούς της οδήγησης. Ο οδηγός που κάνει ό,τι του αρέσει, βάζει σε κίνδυνο την ελευθερία όλων. Αν όλοι κάνουν ό,τι τους αρέσει, δεν υπάρχει πια ελευθερία στον αυτοκινητόδρομο, αλλά σύγχυση και καταστροφή.
Έχετε προσέξει ότι οι άνθρωποι ελέγχουν προσεκτικά τη φωτιά στους φούρνους και τον ηλεκτρισμό που έρχεται στα σπίτια τους, οδηγούν τα αυτοκίνητά τους με προσοχή; Και όμως, ζουν τη ζωή τους απρόσεκτα!
Τι περίεργη αντίληψη του υλισμού! Τα υλικά πράγματα είναι σημαντικά κι έτσι τα προστατεύουμε με διακόπτες και ελέγχους, αλλά οι άνθρωποι είναι ασήμαντοι, κι έτσι ενθαρρύνουμε την αφαίρεση κάθε ελέγχου.
Τους φορτώνουμε σ’ ένα λεωφορείο που έχει την παραπλανητική επιγραφή "ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ", και τους στέλνουμε σε σίγουρη καταστροφή.
Αρμονία μέσα στη διαφορετικότητα
Η καταπίεση θα φόβιζε τη γυναίκα και θα την έκανε ανίκανη να σκεφτεί ή να εκφραστεί σαν άτομο. Η υποταγή, όμως, της δίνει τη δυνατότητα να χρησιμοποιεί το νου της, να διαμορφώνει δικές της απόψεις και την ελευθερία να τις εκφράζει. Όμως, όταν δεν ακολουθείται η δική της γνώμη και η πορεία τελικά καθορίζεται σε διαφορετική κατεύθυνση απ’ αυτήν που εκείνη θ’ ακολουθούσε, με βάση την υποταγή στηρίζει αυτή την απόφαση με τον ίδιο ενθουσιασμό όσο κι αν ήταν δική της. Γνωρίζει ότι το πλοίο έχει περισσότερες πιθανότητες να επιβιώσει αν γίνει μια λανθασμένη κίνηση, παρά μέσα σε μια ανταρσία.
Τι συμβαίνει όταν αποδειχτεί τελικά ότι εκείνη είχε δίκιο και ο καπετάνιος έχει κάνει λάθος; Κλείνει το στόμα της διακριτικά, παίρνει ήρεμα το κουπί της και βοηθάει να τραβήξουν το πλοίο από τα βράχια.
Τι γίνεται όταν ο καπετάνιος ακολουθήσει τη συμβουλή του υποπλοίαρχου και το πλοίο προσαράξει; Αναγνωρίζει ότι η γνώμη της συζύγου του δόθηκε μέσα από την ειλικρινή της επιθυμία για το καλό της οικογένειας. Θυμάται με ταπείνωση ότι όποια κι αν είναι η προέλευση μιας συμβουλής, η τελική απόφαση είναι δική του ευθύνη. Επαινεί μεγαλόφωνα τα κίνητρά της και ψιθυριστά διορθώνει το λάθος της.
Η εικόνα μιας σωστά υποταγμένης γυναίκας βρίσκεται στο βιβλίο των Παροιμιών (31/λα/10-31). Δεν πρόκειται για την εικόνα μιας γυναίκας, της οποίας ο ρόλος μέσα στο γάμο την έχει εξευτελίσει και υποβιβάσει σε ένα άψυχο κουφάρι. Δεν πρόκειται για την εικόνα μιας μη οντότητας, ποδοπατημένης στο χώμα. Είναι η εικόνα ενός ζωντανού και ικανού ατόμου, που διατηρεί τη σχέση του με τη πραγματικότητα και διαθέτει αυτόνομη προσωπικότητα.
Περιγράφει έναν αξιόπιστο, εργατικό και ικανό διαχειριστή. Στις αγορές είναι ειδική. Αναλαμβάνει μεταβιβάσεις ακινήτων. Είναι επιδέξια στην εκτέλεση των καθηκόντων που κάνουν ένα σπίτι να λειτουργεί και στο να εκπαιδεύει τα παιδιά στα δικά τους καθήκοντα.
-ΤΥΧΙΚΟΣ-ΜΑΡΤΙΟΣ –ΑΠΡΙΛΙΟΣ-2000
Για τη Γυναίκα
Υποταγή ή Καταπίεση;
03
"Προς τον άνδρα σου θέλει είσθαι η επιθυμία σου, και αυτός θέλει σε εξουσιάζει" (Γέν. 3/γ/16).
"Αι γυναίκες, υποτάσσεσθε εις τους άνδρας σας ως εις τον Κύριον" (Εφεσ. 5/ε/22, Κολ. 3/γ/18).
Είναι γεμάτη χαρά και απολαμβάνει τις ευλογίες που προσφέρει στην οικογένεια της. Μοιράζει έλεος και φιλοξενία. Το στόμα της είναι γεμάτο σοφία. Τα λόγια της αντανακλούν πνεύμα γεμάτο χάρη.
Ως τώρα, το μεγαλύτερο μέρος της συζήτησης πάνω στην υποταγή, αφιερώθηκε στην αναγνώριση της εξουσίας, κυρίως επειδή αυτό είναι ένα μεγάλο θέμα στις μέρες μας. Όμως η υπακοή στην εξουσία είναι μόνο ένα μέρος της έννοιας της υποταγής.
Για το όφελος κάποιου άλλου
Η πραγματική έννοια της υποταγής φαίνεται όταν κάποιος θεληματικά αφιερώνει τον εαυτό του και τις ικανότητές του για το καλό κάποιου άλλου.
Οι γνήσιοι Χριστιανοί δε θα έπρεπε να δυσκολεύονται ν’ αντιληφθούν την έννοια του να υποτάξει κάποιος τη ζωή του για να δοξάσει κάποιον άλλο.
Ας δούμε πάλι την ιδανική γυναίκα. Η έμφαση δε δίνεται στην καθυπόταξή της στην εξουσία του συζύγου της. Στην πραγματικότητα, όλο αυτό το θέμα υποταγής και εξουσίας λειτουργεί καλύτερα όταν λειτουργεί ήσυχα και διακριτικά. Ο τελειότερος ηγέτης εργάζεται χωρίς να τραβά την προσοχή επάνω του. Η πιο ευγενική υποταγή είναι αυτή που γίνεται χωρίς κολακείες.
Στ’ αλήθεια, αντί να υπογραμμίζεται η υποταγή της στην εξουσία, αυτή η γυναίκα απεικονίζεται σαν ένα άτομο που έχει επιρροή. Ο σύζυγός της είναι έξυπνος. Γνώριζε τα οφέλη που θα είχε επενδύοντας εξουσία πάνω της. Πιο πέρα ακόμα, εξασφάλισε την επένδυσή του, υψώνοντάς την σε μια θέση που της άξιζε ως έξυπνη και ικανή γυναίκα.
Η έμφαση δίνεται στο σκοπό στον οποίο κατευθύνει τις προσπάθειές της. Σημειώστε τις εκφράσεις (εδ. 12 και 23):
Θα φέρει καλό στο σύζυγό της όλες τις ημέρες της ζωής της.
Ο άνδρας της γνωρίζεται στις πύλες, όταν κάθεται ανάμεσα στους άρχοντες του τόπου.
Το κύριο κίνητρό της, ταυτόχρονα και η ανταμοιβή της, είναι το αυξανόμενο γόητρο που φέρνει στο σύζυγο και το σπιτικό της. Ικανότητες που θα μπορούσε να τις είχε χρησιμοποιήσει για ν’ αποκτήσει δικό της όνομα, τις κατευθύνει προς όφελος του συζύγου της.
Τα φώτα της δημοσιότητας πέφτουν πάνω στο σύζυγο της, δε θα ήταν όμως τόσο λαμπρά αυτά τα φώτα αν εκείνος ήταν μόνος του. Εκείνη το γνωρίζει. Το γνωρίζουν και όλοι οι άλλοι. Αυτό που τελικά φαίνεται, είναι δικό της επίτευγμα. Ο έπαινος της ανήκει και δεν υπάρχει καλλιτέχνης που αισθάνεται μειωμένος επειδή τα φώτα πέφτουν πάνω στο έργο του και όχι στον ίδιο.
Ανταμοιβή
Υπάρχει και ένα τρίτο στοιχείο στην έννοια της υποταγής, που τη διαχωρίζει ακόμα περισσότερο από την καταπίεση. Είναι η έννοια της ανταμοιβής. Η καταπίεση είναι συγγενής με τη σκλαβιά, μια σχέση στην οποία το άτομο δεν έχει δικαίωμα να περιμένει κάποια ανταμοιβή. Δεν είναι έτσι όμως τα πράγματα για κάποιον που προσφέρεται να υπηρετήσει, επειδή είναι υποχρέωση εκείνου που δέχεται την υποταγή, να ανταμείψει αυτόν που την προσφέρει.
Ας εφαρμόσουμε αυτές τις αρχές στις εργασιακές σχέσεις. Κάθε εργαζόμενος προσφέρεται να εργαστεί με πρωταρχικό στόχο το όφελος του εργοδότη του, αλλά και κάθε εργοδότης εγγυάται την πληρωμή δίκαιης και σωστής ανταμοιβής.
Στο σπίτι
Ας παρατηρήσουμε ξανά το υπόδειγμά μας (εδ. 28 και 31):
Τα παιδιά της σηκώνονται και τη μακαρίζουν, ο άνδρας της και την επαινεί.
Δώστε της από τον καρπό των χεριών της, και τα έργα της ας την επαινούν στις πόλεις.
Αυτή η γυναίκα δε βρίσκεται μόνο στην εβραϊκή λογοτεχνία, βρίσκεται παντού. Παρά τις προσπάθειες των ηγετών τού γυναικείου απελευθερωτικού κινήματος να τις αποθαρρύνουν, οι περισσότερες γυναίκες θα ήθελαν -μέσα στα όρια των προσωπικών τους ικανοτήτων- να προσφέρουν αυτές τις υπηρεσίες στους συζύγους τους σήμερα και να νιώσουν πλήρεις κάνοντάς το, αν οι σύζυγοί τους, τους επέτρεπαν να προσπαθήσουν και μετά τις αντάμειβαν με την αγάπη και τον έπαινο που τους αξίζει. Αν και η κύρια ανταμοιβή δεν είναι χρηματική, η γυναίκα θα πρέπει να μοιράζεται με το σύζυγό της τα οφέλη της όποιας ευημερίας του.
Ένας αλάνθαστος άντρας, θα περιμένει βέβαια αλάνθαστη υπηρεσία. Ένας καλός άντρας, όμως, θα εκτιμήσει την πρόθυμη υπηρεσία. Θα επιβραβεύσει το κίνητρο μάλλον παρά θα κατακρίνει την αποτυχία.
Στο γάμο, ο άντρας και η γυναίκα ενώνονται σαν δύο ενωμένα χέρια, που τα δάχτυλα του ενός πλέκονται με τα δάχτυλα του άλλου, και όχι σαν δύο σφιγμένες γροθιές που χτυπούν και εξουδετερώνουν
