Η ΡΟΥΘ ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΕΥΕΙ ΤΗΝ ΠΙΟ ΚΑΛΗ ΓΥΝΑΙΚΑ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ΩΣ ΝΥΦΗ ΚΑΙ ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΓΥΝΑΙΚΕΙΟ ΚΟΣΜΟ ΠΟΥ ΘΑ' ΠΡΕΠΕ ΝΑ ΕΙΝΑΙ Η ΓΥΝΑΙΚΑ
Για τη γυναίκα –
01--ΤΥΧΙΚΟΣ ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ--2000
"Θέλουσι προφητεύσει οι υιοί σας και αι θυγατέρες σας"
________01________________________________
Για τη γυναίκα –
Ερμηνεία της περικοπής Α' Κορινθίους 11/ια/1-16
Σύμφωνα με όσα εξετάσαμε στα προηγούμενα, το ζήτημα του καλύμματος της κεφαλής κατά την δημόσια προσευχή, ούτε "άνευ σημασίας" είναι -όπως επιχειρούν να το παρουσιάσουν κάποιοι- ούτε βέβαια άπτεται της σωτηρίας μας. Παρ’ όλα αυτά, το γεγονός ότι ο Κύριος θέλησε να του δώσει τόση προβολή, μας ωθεί να επιμείνουμε στην εξέτασή του, ώστε κατά το δυνατό να μην αφήσουμε έξω από τη μελέτη μας κάποια πτυχή του. Για το λόγο αυτό κάνουμε τώρα μια παρέκβαση, για να προσεγγίσουμε κατά το δυνατόν την κύρια περικοπή που αναφέρεται στο συγκεκριμένο θέμα, δηλαδή τα πρώτα 16 χωρία από το 11/ια κεφάλαιο της Α' Επιστολής προς Κορινθίους, χρησιμοποιώντας κάθε βοήθημα που είχαμε στη διάθεσή μας. (Πριν από κάθε σχόλιο παρατίθεται μετάφραση του "Τ").
ΑΡΧΑΙΟ ΚΕΙΜΕΝΟ
1 Μιμηταί μου γίνεσθε, καθώς καγώ Χριστού.
2 Επαινώ δε υμάς ότι πάντα μου μέμνησθε και καθώς παρέδωκα υμίν τας παραδόσεις κατέχετε.
3 Θέλω δε υμάς ειδέναι ότι παντός ανδρός η κεφαλή ο Χριστός εστίν, κεφαλή δε γυναικός ο ανήρ, κεφαλή δε του Χριστού ο Θεός.
4 Πας ανήρ προσευχόμενος ή προφητεύων κατά κεφαλής έχων καταισχύνει την κεφαλήν αυτού^
5 Πάσα δε γυνή προσευχομένη ή προφητεύουσα ακατακαλύπτω τη κεφαλή καταισχύνει την κεφαλήν αυτής^ εν γαρ εστιν και το αυτό τη εξυρημένη.
6 Ει γαρ ου κατακαλύπτεται γυνή, και κειράσθω^ ει δε αισχρόν γυναικί το κείρασθαι ή ξυράσθαι, κατακαλυπτέσθω.
7 ανήρ μεν γαρ ουκ οφείλει κατακαλύπτεσθαι την κεφαλήν, εικών και δόξα Θεού υπάρχων^
8 ου γαρ εστιν ανήρ εκ γυναικός, αλλά γυνή εξ ανδρός^
9 και γαρ ουκ εκτίσθη ανήρ διά την γυναίκα, αλλά γυνή διά τον άνδρα.
10 διά τούτο οφείλει η γυνή εξουσίαν έχειν επί της κεφαλής αυτής διά τους αγγέλους.
11 πλην ούτε γυνή χωρίς ανδρός ούτε ανήρ χωρίς γυναικός εν Κυρίω^
12 ώσπερ γαρ η γυνή εκ του ανδρός, ούτως και ο ανήρ διά της γυναικός^ τα δε πάντα εκ του Θεού.
13 εν υμίν αυτοίς κρίνατε^ πρέπον εστίν γυναίκα ακατακάλυπτον τω θεώ προσεύχεσθαι;
14 ουδέ η φύσις αυτή διδάσκει υμάς ότι ανήρ μεν εάν κομά ατιμία αυτώ εστιν,
15 γυνή δε εάν κομά δόξα αυτή εστιν; ότι η κόμη αντί περιβολαίου δέδοται [αυτή].
16 Ει δε τις δοκεί φιλόνεικος είναι, ημείς τοιαύτην συνήθειαν ουκ έχομεν, ουδέ αι εκκλησίαι του Θεού. ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ
1 Να με μιμείστε όπως και εγώ (μιμούμαι) τον Χριστό.
2 Σας επαινώ λοιπόν επειδή σε όλα με θυμάστε και κρατάτε τις παραδόσεις όπως σας τις παρέδωσα.
3 Θέλω λοιπόν να ξέρετε ότι η εξουσία πάνω σε κάθε άντρα είναι ο Χριστός, και εξουσία πάνω σε κάθε (παντρεμένη) γυναίκα είναι ο άντρας (της), και εξουσία πάνω στον Χριστό είναι ο Θεός.
4 Κάθε άντρας που προσεύχεται ή προφητεύει, αν έχει καλυμμένο το κεφάλι του, ντροπιάζει την εξουσία που έχει πάνω του.
5 Και κάθε γυναίκα που προσεύχεται ή προφητεύει με ακάλυπτο το κεφάλι (της), ντροπιάζει την εξουσία που έχει πάνω της^ επειδή είναι το ίδιο με εκείνη που είναι ξυρισμένη.
6 Επειδή αν η γυναίκα δεν σκεπάζει (το κεφάλι της), τότε ας κόψει και τα μαλλιά της^ αν όμως είναι ντροπή σε γυναίκα το να κόψει ή να ξυρίσει τα μαλλιά της, τότε να σκεπάζεται.
7 Διότι ο μεν άντρας δεν έχει υποχρέωση να σκεπάζει το κεφάλι του, επειδή είναι εικόνα και δόξα του Θεού^ (η γυναίκα όμως είναι δόξα του άντρα της).
8 Διότι δεν είναι ο άντρας από τη γυναίκα, αλλά η γυναίκα από τον άντρα^
9 Και διότι δεν δημιουργήθηκε ο άντρας για την γυναίκα, αλλά η γυναίκα για τον άντρα.
10 Γι’ αυτό η γυναίκα έχει υποχρέωση να βάζει στο κεφάλι της το σύμβολο της εξουσίας της, (κι αυτό) για τους αγγέλους.
11 Όμως, σύμφωνα με όσα όρισε ο Κύριος (εν Κυρίω), ούτε ο άντρας υπάρχει χωρίς τη γυναίκα ούτε η γυναίκα χωρίς τον άντρα.
12 Διότι όπως η γυναίκα προήλθε από τον άντρα, έτσι και ο άντρας (γεννιέται) μέσω της γυναίκας, όλα όμως (προέρχονται) από τον Θεό.
13 Βγάλτε συμπέρασμα μόνοι σας^ ταιριάζει σε γυναίκα να προσεύχεται στον Θεό χωρίς κάλυμμα;
14 Ούτε η ίδια η φύση δεν σας διδάσκει ότι είναι ατιμία για τον άντρα αν έχει μακριά μαλλιά;
15 Αν όμως η γυναίκα έχει μακριά μαλλιά, αυτό είναι προς τιμή της^ επειδή τα μακριά μαλλιά τής δόθηκαν σαν ένα είδος σεμνού πέπλου (αντί περιβολαίου).
16 Αν όμως κάποιος θέλει να είναι φιλόνικος, εμείς δεν έχουμε τέτοια συνήθεια, ούτε οι εκκλησίες του Θεού.
ΑΝΑΛΥΣΗ - ΕΡΜΗΝΕΙΑ
1 Μιμηταί μου γίνεσθε, καθώς καγώ Χριστού. 2 Επαινώ δε υμάς ότι πάντα μου μέμνησθε και καθώς παρέδωκα υμίν τας παραδόσεις κατέχετε. 1 Να με μιμείστε όπως και εγώ (μιμούμαι) τον Χριστό. 2 Σας επαινώ λοιπόν επειδή σε όλα με θυμάστε και κρατάτε τις παραδόσεις όπως σας τις παρέδωσα.
ΘΑΥΜΑΣΙΑ ΟΜΟΡΦΙΑ ΚΑΙ ΧΑΡΗ
Αν και υπάρχει διχογνωμία κατά πόσον τα χωρία αυτά ορθά έχουν καταχωρηθεί σαν πρώτα του κεφαλαίου 11/ια ή θα έπρεπε να είναι τα τελευταία του προηγουμένου κεφαλαίου, εντούτοις, όποιο από τα δύο κι αν δεχτούμε, διόλου δεν επηρεάζει τα θέματα που αναπτύσσονται στο κεφάλαιο 11/ια, δηλαδή (α) του καλύμματος κεφαλής και (β) του αναμνηστικού Δείπνου του Κυρίου. Αντίθετα, με το να τα περιλαμβάνει ο Παύλος μέσα στην ίδια μεγάλη περικοπή όπου ζητάει από τους αναγνώστες του να γίνουν μιμητές του, μαρτυρεί ότι και τα δύο είναι θέματα εξίσου σημαντικά και σοβαρά, τα οποία επιπλέον συγκαταλέγει στις "παραδόσεις" που ο ίδιος τους είχε παραδώσει, και τις οποίες -όπως γράφει και γι’ αυτό τους επαινεί- οι Κορίνθιοι κρατούσαν στη μνήμη τους και συνήθως εφάρμοζαν με πιστότητα.
3 Θέλω δε υμάς ειδέναι ότι παντός ανδρός η κεφαλή ο Χριστός εστίν, κεφαλή δε γυναικός ο ανήρ, κεφαλή δε του Χριστού ο Θεός. 3 Θέλω λοιπόν να ξέρετε ότι η εξουσία πάνω σε κάθε άντρα είναι ο Χριστός, και εξουσία πάνω σε κάθε (παντρεμένη) γυναίκα είναι ο άντρας (της), και εξουσία πάνω στον Χριστό είναι ο Θεός.
Καθώς ο Απόστολος εισηγείται το θέμα του καλύμματος κεφαλής κατά τη δημόσια προσευχή, κρίνει κατάλληλο να το συνδυάσει με τις σχέσεις που υπάρχουν (α) ανάμεσα στον Θεό και τον Χριστό (μόνο θεία),(β) ανάμεσα στον Χριστό και τον άντρα (θεία και ανθρώπινη), και (γ) ανάμεσα στον άντρα και τη γυναίκα του (μόνο ανθρώπινη)! Αντίθετα όμως σήμερα υπάρχει τάση σε πολλούς εκκλησιαστικούς κύκλους, να θεωρούν το ζήτημα αυτό όχι μόνο ως "δευτερεύον", "επουσιώδες" και "προαιρετικό" αλλά και "ανάξιο λόγου".
Η λέξη "κεφαλή" που υπάρχει στο αρχαίο κείμενο εδώ, αναφέρεται στην αρχή, την εξουσία που ισχύει πάνω από κάθε κλιμάκιο ιεραρχίας, ξεκινώντας από την κορυφή, που είναι ο Θεός, μέχρι και το χαμηλότερο ανθρώπινο κλιμάκιο, που είναι τα τέκνα (Κολ. 3/γ/20).
ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ
Για τη γυναίκα –
01--ΤΥΧΙΚΟΣ ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ--2000
"Θέλουσι προφητεύσει οι υιοί σας και αι θυγατέρες σας"
02
Μία περικοπή από την Παλαιά Διαθήκη είναι ενδεικτική στο σημείο αυτό, και αξίζει να την προσέξουμε. Γράφει λοιπόν ο Προφήτης: "Διότι η κεφαλή της Συρίας είναι η Δαμασκός, και η κεφαλή της Δαμασκού ο Ρεσίν" (Ησ. 7/ζ/8). Ποια άλλη είναι η έννοια αυτού του χωρίου αν όχι ότι η Δαμασκός ήταν ΠΡΩΤΕΥΟΥΣΑ (κεφαλή της Συρίας) και συνεπώς πηγή κάθε εξουσίας στη Συρία^ και ότι ο Ρασίν ήταν ΒΑΣΙΛΙΑΣ (κεφαλή της Δαμασκού) που βασίλευε από αυτή την πόλη;
Είναι σημαντικό να σημειώσουμε ότι αν ίσως είναι ηθικό προνόμιο του ανθρώπου το να επιλέξει την "κεφαλή" του, δηλαδή την εξουσία στην οποία θα υπακούει, εκείνοι που επέλεξαν στη ζωή τους ν’ ακολουθήσουν τον Χριστό, πρέπει να καταλάβουν ότι, ταυτόχρονα, αποδέχονται και όλα τα άλλα κλιμάκια της θείας ιεραρχίας που παρατέθηκαν παραπάνω, και έτσι έχουν υποχρέωση ν’ ανταποκριθούν στις προβλεπόμενες υποχρεώσεις ανάλογα με το φύλο τους.
4 Πας ανήρ προσευχόμενος ή προφητεύων κατά κεφαλής έχων καταισχύνει την κεφαλήν αυτού^
5 Πάσα δε γυνή προσευχομένη ή προφητεύουσα ακατακαλύπτω τη κεφαλή καταισχύνει την κεφαλήν αυτής^ εν γαρ εστιν και το αυτό τη εξυρημένη. 4 Κάθε άντρας που προσεύχεται ή προφητεύει, αν έχει καλυμμένο το κεφάλι του, ντροπιάζει την εξουσία που έχει πάνω του. 5 Και κάθε γυναίκα που προσεύχεται ή προφητεύει με ακάλυπτο το κεφάλι (της), ντροπιάζει την εξουσία που έχει πάνω της^ επειδή είναι το ίδιο με εκείνη που είναι ξυρισμένη.
Χωρίς ίχνος περιορισμού για το προνόμιο της προσευχής ή το χάρισμα της προφητείας, εντούτοις γίνεται σαφής διάκριση ανάμεσα στα δύο φύλα και τίθεται ζήτημα για τον αν ο αδελφός ή η αδελφή επιτρέπεται ή πρέπει να φέρουν κάλυμμα στο κεφάλι τους. Ο Παύλος επεκτείνει τη σκέψη του και, παραλληλίζοντας με το κεφάλι του ανθρώπινου σώματος την "κεφαλή" της εξουσίας, προχωρεί να συζητήσει τον τρόπο της δημόσιας προσευχής των πιστών ανάλογα με το φύλο τους.
Αν ήμασταν εμείς στη θέση του Παύλου, με τον τρόπο που σκεφτόμαστε σήμερα, θα επικεντρώναμε ασφαλώς την προσοχή μας στην προσευχή (στο περιεχόμενό της, σε ποιο πρόσωπο θα απευθύνεται, ποια στάση πρέπει να έχει ο προσευχόμενος, αν πρέπει να γίνεται έκφωνα κ.λπ.) ενώ για την προφητεία θα ελέγχαμε κατά πόσο θα συμφωνεί με τις Άγιες Γραφές, (αν θα αναφέρεται σε μελλοντικά γεγονότα ή σε επίκαιρα θέματα και τα παρόμοια). Ο θεόπνευστος συγγραφέας, εντούτοις, δεν κρίνει άσκοπο ν’ ασχοληθεί με δύο άλλα θέματα, δηλαδή, (α) αν ο αδελφός ή η αδελφή έχουν μακριά ή κοντά μαλλιά και (β) αν έχουν ή όχι κάλυμμα στο κεφάλι τους. Τα δύο αυτά σημεία, που εμείς θα τα θεωρούσαμε ανάξια συζητήσεως, ο Θεός τα προβάλλει έντονα και εκτενώς.
Ευθύς εξ αρχής και με τρόπο σαφή και απόλυτο, ορίζεται ότι υπάρχει πρόβλημα με τον άντρα που προσεύχεται ή προφητεύει "αν έχει καλυμμένο το κεφάλι του (κατά κεφαλής έχων)"[1]επειδή με τον τρόπο αυτό"ντροπιάζει την εξουσία που έχει επάνω του (την κεφαλήν αυτού)". Ενώ η λέξη "κεφαλή" θα μπορούσε και στη δεύτερη περίπτωση να εννοηθεί απλά ως το "κεφάλι" του, εξαιτίας εκείνων που προηγούνται στο εδ. 3 ανάγεται στην εξουσία και, αφού η εξουσία (κεφαλή) του άντρα είναι ο Χριστός, συνεπώς εκείνος που προσεύχεται ή προφητεύει με σκεπασμένο κεφάλι καταισχύνει τον Χριστό.[2]
Κατά ανάλογο τρόπο και η γυναίκα που προσεύχεται ή προφητεύει δημόσια "με ακάλυπτο το κεφάλι (ακατακαλύπτω τη κεφαλή), ντροπιάζει την εξουσία που έχει πάνω της", δηλαδή τον σύζυγό της, ενώ αντίθετα θα έπρεπε να "είναι στέφανος εις τον άνδρα αυτής", αφού η ενάρετη γυναίκα "φέρει εις αυτόν καλόν, και ουχί κακόν, πάσας τας ημέρας της ζωής αυτής" και "ο ανήρ αυτής γνωρίζεται εν ταις πύλαις, όταν κάθηται μεταξύ των πρεσβυτέρων του τόπου" (Παρ. 12/ιβ/4, 31/λα/12,23).
Είναι σημαντικό να τονιστεί εδώ ότι το κάλυμμα της κεφαλής δεν ζητείται να το φορούν όλα ανεξαιρέτως τα θήλεα -όπως συνηθίζουν κάποιοι θρησκευτικοί κύκλοι- αλλά μόνον οι παντρεμένες γυναίκες. Είναι βασικό να καταλάβουμε ότι ο μοναδικός λόγος για τον οποίο ζητήθηκε από τις γυναίκες να φορούν κάλυμμα κεφαλής κατά την δημόσια προσευχή ή προφητεία, είναι η απόδοση τιμής στην "κεφαλή" τους, δηλαδή στον άντρα τους, και τίποτε άλλο.[3] [4]
Η πρακτική να καταισχύνει (ντροπιάζει) κάποιος το κεφάλι του, δηλαδή να ταπεινώνεται, δεν ήταν άγνωστη στην παλιά εποχή, τότε που οι άνθρωποι συχνότατα έριχναν στο κεφάλι τους στάχτη ή κούρευαν τα μαλλιά τους σε ένδειξη μετάνοιας και πένθους. Ο Προφήτης Ιεζεκιήλ αναφέρει, "θέλουσι κραυγάσει με την φωνήν αυτών επί σε, και θέλουσι βοήσει πικρά, και ρίψει χώμα επί τας κεφαλάς αυτών, και κατακυλισθή εν τη σποδώ" (Ιεζ. 27/κζ/30, πρβλ. Εσθήρ 4/δ/1, Δαν. 9/θ/3, Ιώβ 42/μβ/6 κ.λπ.).
Κανένας και καμία, ωστόσο, δεν έχουμε δικαίωμα να καταισχύνουμε την πνευματική "κεφαλή" μας, που είναι ο Χριστός. Αυτό όμως δυστυχώς συμβαίνει όλο και πιο συχνά με απρόσεκτους χριστιανούς στους οποίους ταιριάζει ότι "το όνομα του Θεού εξ αιτίας σας βλασφημείται μεταξύ των εθνών" (Ρωμ. 2/β/24). Χρειάζεται άραγε να λεχθεί ότι οι πιστοί πρέπει να είμαστε ιδιαίτερα προσεκτικοί σε οτιδήποτε θα μπορούσε να ντροπιάσει τον Κύριό μας; Εξάλλου αυτό θα είναι οπωσδήποτε σε βάρος μας, όπως γράφει και ο Προφήτης: "Μήπως εμέ παροξύνουσι; λέγει Κύριος^ ουχί εαυτούς προς καταισχύνην των προσώπων αυτών;"(Ιερ. 7/ζ/19).
6 Ει γαρ ου κατακαλύπτεται γυνή, και κειράσθω^ ει δε αισχρόν γυναικί το κείρασθαι ή ξυράσθαι, κατακαλυπτέσθω. 6 Επειδή αν η γυναίκα δεν σκεπάζει (το κεφάλι της), τότε ας κόψει και τα μαλλιά της^ αν όμως είναι ντροπή σε γυναίκα το να κόψει ή να ξυρίσει τα μαλλιά της, τότε να σκεπάζεται.
Καθώς όπως είναι προφανές, η αφορμή για όσα γράφει στο σημείο αυτό ο Απόστολος δόθηκε από μια νεωτεριστική στάση ορισμένων γυναικών που επιχειρούσαν να ανατρέψουν την αποστολική διδαχή, στο υπόλοιπο της συζήτησής του επικεντρώνει το λόγο του στο γυναικείο φύλο:
Το χωρίο 6 δε θα μπορούσε να έχει νόημα αν η χρήση καλύμματος κεφαλής κατά την προσευχή και προφητεία είναι ζήτημα προαιρετικό. Να πώς αποδίδει το χωρίο αυτό η ΝΔΜ[5]. "Αν μια γυναίκα δεν βάζει κάλυμμα στο κεφάλι της, τότε ας κουρευτεί κιόλας. Εφόσον όμως το κούρεμα ή το ξύρισμα της κεφαλής είναι ντροπή για τη γυναίκα, τότε ας φοράει κάλυμμα στο κεφάλι της".[6] Αφού όμως είναι ντροπή για τη γυναίκα να κουρεύει τα μαλλιά της ή να τα ξυρίζει, "τότε να σκεπάζεται (κατακαλυπτέσθω)" συμπεραίνει ο Παύλος.[7] Το γεγονός ότι έμελλε στις μέρες μας, δυστυχώς, αυτή η ντροπή να χαθεί εντελώς, ώστε να το δούμε και αυτό και μάλιστα σε εκκλησιαστικούς χώρους, διόλου δεν αποδυναμώνει τη θέση και τα επιχειρήματα του Παύλου.
ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ
Για τη γυναίκα –
01--ΤΥΧΙΚΟΣ ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ--2000
"Θέλουσι προφητεύσει οι υιοί σας και αι θυγατέρες σας"
03
7 ανήρ μεν γαρ ουκ οφείλει κατακαλύπτεσθαι την κεφαλήν, εικών και δόξα Θεού υπάρχων^ 7 Διότι ο μεν άντρας δεν έχει υποχρέωση να σκεπάζει το κεφάλι του, επειδή είναι εικόνα και δόξα του Θεού^ (η γυναίκα όμως είναι δόξα του άντρα της).
Η απαλλαγή του άντρα από την υποχρέωση να καλύπτεται όταν προσεύχεται ή προφητεύει δημόσια, δεν οφείλεται στην προσωπική του αξία αλλά στο γεγονός ότι, πάντα σύμφωνα με τη βουλή του Δημιουργού, αυτός "είναι εικόνα και δόξα του Θεού". Ο Θεός έφτιαξε τον άνθρωπο για να εξουσιάζει πάνω στη γη (Γεν. 1/α/28) και με την έννοια αυτή εκπροσωπεί τον Πλάστη του στη δημιουργία, στην οποία και κυριαρχεί κατά θεία παραχώρηση. Ο Ψαλμωδός θα γράψει: "Κατέστησας αυτόν κύριον επί τα έργα των χειρών σου^ πάντα υπέταξας υποκάτω των ποδών αυτού" (Ψαλμ. 8/η/6). Όμως την κυριαρχία αυτή την έλαβε ο άντρας πριν από τη δημιουργία της γυναίκας (Γεν. 2/β/19-22).
Όπως γράφει ο Τρεμπέλας: "Όταν δημιουργήθηκε η γυναίκα, βρήκε τον άντρα να ηγεμονεύει και ναι μεν επειδή δημιουργήθηκε από την πλευρά του άντρα λαμπρύνθηκε από αντανάκλαση της δικής του δόξας, και αποδείχθηκε υπέροχη πάνω από όλα τα άλλα δημιουργήματα πάνω στη γη, ήταν όμως υποταγμένη στον άντρα, από τον οποίο απορρέει και η δόξα και η τιμή της".[8]
8 ου γαρ εστιν ανήρ εκ γυναικός, αλλά γυνή εξ ανδρός^ 9 και γαρ ουκ εκτίσθη ανήρ διά την γυναίκα, αλλά γυνή διά τον άνδρα. 8 Διότι δεν είναι ο άντρας από τη γυναίκα, αλλά η γυναίκα από τον άντρα^ 9 Και διότι δεν δημιουργήθηκε ο άντρας για την γυναίκα, αλλά η γυναίκα για τον άντρα.
Η δημιουργία της γυναίκας δεν έγινε επειδή ο άντρας δεν μπορούσε να κάνει το έργο του, αλλά μάλλον για να καλυφθούν οι προσωπικές του ανάγκες και, βέβαια, για τη διαιώνιση του ανθρώπινου γένους. Όπως ορθά είπε κάποιος, ο Θεός δεν αγνοούσε ότι έπλασε τον Αδάμ έτσι ώστε να έχει ανάγκη από μια σύντροφο, καθυστέρησε όμως τη δημιουργία της για να καθιερώσει την ιεραρχία της οικογένειας και έτσι, ο μεν άντρας είναι "εικόνα και δόξα του Θεού", η γυναίκα όμως, με τη σειρά της -παρ’ όλο που κι αυτή πλάστηκε "κατ’ εικόνα του Θεού"-, είναι μόνον "δόξα του άντρα", δηλαδή του συζύγου της.
10 διά τούτο οφείλει η γυνή εξουσίαν έχειν επί της κεφαλής αυτής διά τους αγγέλους. 10 Γι’ αυτό η γυναίκα έχει υποχρέωση να βάζει στο κεφάλι της το σύμβολο της εξουσίας της, (κι αυτό) για τους αγγέλους.
Είναι ολοφάνερο ότι η λέξη "εξουσία" όπως υπάρχει στο χωρίο αυτό στο αρχαίο κείμενο, δεν σημαίνει κυριολεκτικά την εξουσία αλλά το σύμβολο της εξουσίας στην οποία υποτάσσεται η γυναίκα και αυτό, σύμφωνα με τα συμφραζόμενα, δεν είναι άλλο από το κάλυμμα κεφαλής. Ας σημειωθεί ότι υπάρχουν χειρόγραφα αρχαίων μεταφράσεων του δ' και ε' αιώνα, που αντί "εξουσίαν" γράφουν "κάλυμμα", ο δε Ωριγένης, γράφει "κάλυμμα και εξουσίαν". Ορθά, λοιπόν, η ΝΔΜ την αποδίδει ως "σύμβολο της εξουσίας του άντρα της".
Το χωρίο αυτό όμως εξηγεί ότι υπάρχει και ένας ακόμη λόγος για τον οποίο η γυναίκα οφείλει να φέρει στο κεφάλι της το σύμβολο της εξουσίας στην οποία υποτάσσεται, κι αυτός ο λόγος είναι μεταφυσικός, "για τους αγγέλους".
Για την φράση "για τους αγγέλους" έχουν προταθεί διάφορες ερμηνείες, πολλές φορές εντελώς διαφορετικές μεταξύ τους. Υποστηρίζουμε εκείνη του Οικουμένιου, που λέει: "Ει και μη τους ανθρώπους αισχυνομένη ουκ εθέλει τούτο ποιείν, αλλ’ ουν αισχυνθήτω τους αγγέλους, οί μάρτυρες και επόπται γεγένηνται της υποταγής αυτής". (=Και αν αρνείται να το κάνει επειδή δεν ντρέπεται τους ανθρώπους, τουλάχιστον ας ντραπεί τους αγγέλους, οι οποίοι είναι μάρτυρες και παρατηρητές του τρόπου με τον οποίο εκδηλώνει την υποταγή της).
Να πώς το εξηγεί ο Ζερβόπουλος: "Παράλληλα προς την εξάρτηση της γυναίκας από τον άντρας της, το σύμβολο του καλύμματος δείχνει στα ανώτερα πνευματικά όντα ότι στις συναθροίσεις της εκκλησίας γίνεται σεβαστή η ιεραρχική τάξη καθώς την όρισε ο Θεός. Οι άγγελοι που είναι παρόντες και επιβλέπουν τη λατρεία της κάθε τοπικής εκκλησίας, θα αισθάνονταν προσβολή για την κάθε άπρεπη συμπεριφορά εναντίον στις αρχές του Θεού. Γι’ αυτό λοιπόν, η γυναίκα πρέπει να έχει στο κεφάλι της το κάλυμμα, σαν το σύμβολο υποταγής της στην εξουσία".[9]
11 πλην ούτε γυνή χωρίς ανδρός ούτε ανήρ χωρίς γυναικός εν Κυρίω^ 12 ώσπερ γαρ η γυνή εκ του ανδρός, ούτως και ο ανήρ διά της γυναικός^ τα δε πάντα εκ του Θεού. 11 Όμως, σύμφωνα με όσα όρισε ο Κύριος (εν Κυρίω), ούτε ο άντρας υπάρχει χωρίς τη γυναίκα ούτε η γυναίκα χωρίς τον άντρα. 12 Διότι όπως η γυναίκα προήλθε από τον άντρα, έτσι και ο άντρας (γεννιέται) μέσω της γυναίκας, όλα όμως (προέρχονται) από τον Θεό.
ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ
Η ΣΗΜΕΡΙΝΗ ΓΥΝΑΙΚΑ
Για τη γυναίκα –
01--ΤΥΧΙΚΟΣ ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ--2000
"Θέλουσι προφητεύσει οι υιοί σας και αι θυγατέρες σας"
04
Επειδή ο Θεός δεν θέλει να δημιουργούνται από τα λόγια Του παρεξηγήσεις και ακραία συμπεράσματα, για τούτο σε ό,τι αφορά τις σχέσεις ανάμεσα στον άντρα και τη γυναίκα υπενθυμίζει ξανά ότι δεν πρέπει η ιεραρχική τάξη, που Εκείνος έθεσε στην οικογένεια, να οδηγήσει τους άντρες σε καταχρήσεις. Εξηγεί λοιπόν ότι, πέρα από το ζευγάρι των Πρωτοπλάστων, η εξάπλωση της ανθρωπότητας έγινε με τη συμμετοχή και των δύο φύλων, ώστε κανείς να μην υποτιμάται. Δεν έρχεται στη ζωή άντρας χωρίς να γεννηθεί από γυναίκα, ούτε έρχεται στη ζωή γυναίκα χωρίς να έχει πατέρα, επειδή έτσι τα όρισε ο Δημιουργός. Αν και η πρώτη γυναίκα προήλθε από τον άντρα, έκτοτε κάθε άντρας και κάθε γυναίκα γεννιέται μεν από τον πατέρα αλλά μέσω της μητέρας από την οποία τίκτεται.[10]
Σε τελευταία ανάλυση, όμως, "τα πάντα εκ του Θεού" προέρχονται και τίποτα εκτός Αυτού δεν υπάρχει αυθύπαρκτο. Συνεπώς, ο άντρας δεν επιτρέπεται να καταχράται σε βάρος της γυναίκας την ιεραρχική του τάξη. Όπως θα γράψει με άλλη αφορμή ο Παύλος, "τις σε διακρίνει από του άλλου; και τι έχεις το οποίον δεν έλαβες; Εάν δε και έλαβες, τι καυχάσαι ως μη λαβών;" (Α' Κορ. 4/δ/7).
Για όλα αυτά οι απόστολοι φροντίζουν σε κάθε κατάλληλη ευκαιρία να τονίζουν: "Οι άνδρες, αγαπάτε τας γυναίκας σας και μη ήσθε πικροί προς αυτάς" (Εφεσ. 5/ε/25, Κολ. 3/γ/19), και "Οι άνδρες ομοίως, συνοικείτε με τας γυναίκας σας εν φρονήσει, αποδίδοντες τιμήν εις το γυναικείον γένος ως εις σκεύος ασθενέστερον, και ως εις συγκληρονόμους της χάριτος της ζωής" (Α' Πέτρ. 3/γ/7).
13 εν υμίν αυτοίς κρίνατε^ πρέπον εστίν γυναίκα ακατακάλυπτον τω θεώ προσεύχεσθαι; 13 Βγάλτε συμπέρασμα μόνοι σας^ ταιριάζει σε γυναίκα να προσεύχεται στον Θεό χωρίς κάλυμμα;
Στο σημείο αυτό ο Παύλος επικαλείται τον κοινό νου (εν υμίν αυτοίς κρίνατε) ως μάρτυρα για την ορθότητα των θέσεών του, θεωρεί δε τόσο αυταπόδεικτα όσα λέει, ώστε εμπιστεύεται στον κάθε αναγνώστη της Επιστολής του να εκφράσει το αυταπόδεικτο συμπέρασμα, βέβαιος ότι η απάντηση θα είναι: "Δεν είναι πρέπον".
14 ουδέ η φύσις αυτή διδάσκει υμάς ότι ανήρ μεν εάν κομά ατιμία αυτώ εστιν, 15 γυνή δε εάν κομά δόξα αυτή εστιν; ότι η κόμη αντί περιβολαίου δέδοται [αυτή]. 14 Ούτε η ίδια η φύση δεν σας διδάσκει ότι είναι ατιμία για τον άντρα αν έχει μακριά μαλλιά;
15 Αν όμως η γυναίκα έχει μακριά μαλλιά, αυτό είναι προς τιμή της^ επειδή τα μακριά μαλλιά τής δόθηκαν σαν ένα είδος σεμνού πέπλου (αντί περιβολαίου).
Σημειώνεται ότι ο Παύλος δεν χρησιμοποιεί στη συζήτησή του και δεν παίρνει υπόψη του τη συνήθεια που βρήκε στην Κόρινθο αλλά ούτε και τα έθιμα που είχε μάθει στην ιουδαϊκή Συναγωγή. Αντίθετα επικαλείται τη μαρτυρία της φύσης και είναι ηλίου φαεινότερο ότι, ενώ σε όλο το ζωικό βασίλειο το αρσενικό είναι στην εμφάνιση πλουσιότερο και ωραιότερο από το θηλυκό, στην ανθρώπινη οικογένεια συμβαίνει το ακριβώς αντίθετο, με ιδιαίτερο χαρακτηριστικό και φυσικό κόσμημα της γυναίκας τα μακριά και πλούσια μαλλιά της.
Για τη φράση "αντί περιβολαίου" που υπάρχει στο αρχαίο κείμενο επίσης έχει γίνει αρκετός λόγος. Περιοριζόμαστε να σημειώσουμε ότι το "περιβόλαιον" είναι διαφορετικό από το κάλυμμα, επειδή έχει την έννοια ενός υφάσματος που ρίχνεται (βάλλεται) γύρω (περί) από κάτι, το οποίο και περιβάλλει. Με την έννοια αυτή τα φυσικά μακριά μαλλιά τής γυναίκας ασφαλώς και περιβάλλουν όχι μόνο το κεφάλι αλλά και τους ώμους και όλο το άνω μέρος του σώματός της. Αντίθετα το κάλυμμα σκεπάζει την κεφαλή και τίποτα άλλο. Όμως στην καθημερινή πρακτική οι δύο λέξεις χρησιμοποιούνταν ως συνώνυμες.
Στο χωρίο αυτό το "αντί περιβολαίου" ίσως μεταφράζεται μάλλον κυριολεκτικά από τους Δεληκοστόπουλο και Τρεμπέλα, που αντίστοιχα το αποδίδουν ως "σαν ένα είδος σεμνού πέπλου" και "σαν ένα φυσικό πέπλον".[11] [12]
Ο Χρυσόστομος όμως ορθά κάνει λόγο για δύο "περιβόλαια" -ένα φυσικό (η κόμη) και ένα δεύτερο, επιπρόσθετο, (το κάλυμμα)- και αναρωτιέται εύλογα: "Ει αντί περιβολαίου δέδοται [η κόμη], τίνος ένεκεν δει περιβόλαιον έτερον προστιθέναι;" (=Εάν λοιπόν η κόμη έχει δοθεί αντί για σεμνό πέπλο, για ποιο λόγο θέλει να προσθέσουμε και άλλο κάλυμμα;). Και δίνει ο ίδιος την απάντηση: "Ώστε μη από της φύσεως μόνον, αλλά και από της προαιρέσεως την υποταγήν ομολογείν". (=Ώστε όχι μόνο από τη φύση [δηλαδή κατ’ ανάγκην] αλλά και από την εσωτερική της διάθεση να ομολογεί [με το κάλυμμα της κεφαλής της] την υποταγή [στον άντρα της]). Από τα παραπάνω είναι προφανές ότι το να φοριούνται ως δήθεν "κάλυμμα" διακοσμητικά καπέλα δεν είναι σύμφωνο με το πνεύμα της περικοπής, αφού έτσι αντί να συμβολίζεται ταπείνωση μάλλον επιδιώκεται επιπλέον δόξα.
16 Ει δε τις δοκεί φιλόνεικος είναι, ημείς τοιαύτην συνήθειαν ουκ έχομεν, ουδέ αι εκκλησίαι του Θεού. 16 Αν όμως κάποιος θέλει να είναι φιλόνικος, εμείς δεν έχουμε τέτοια συνήθεια, ούτε οι εκκλησίες του Θεού.
Όπως παρατηρήσαμε, ο Παύλος προσπάθησε να θεμελιώσει τις απόψεις του αναφορικά με το κάλυμμα κεφαλής κατά την δημόσια προσευχή αντρών και γυναικών, στηριζόμενος όχι μόνο σε λογικά αλλά επίσης σε θεολογικά και μεταφυσικά επιχειρήματα και είναι πέρα από κάθε αμφιβολία ότι δεν θα το έκανε αυτό αν ο λόγος για το κάλυμμα κεφαλής ήταν μόνο απλό ζήτημα τοπικής ή εποχικής συνήθειας.
Φτάνοντας εντούτοις στο τέλος της έκθεσης των θέσεών του, και έχοντας ήδη μακρόχρονη πείρα με τους ανθρώπους που αποτελούσαν τις εκκλησίες, ήταν σχεδόν βέβαιος ότι θα υπήρχαν κάποιοι απρόθυμοι να συμμορφωθούν με τη διδασκαλία του. Καθώς όμως δεν θεωρούσε το εξεταζόμενο θέμα ως σωτηριακό (παρά την σπουδαιότητά του), γι’ αυτό και κλείνει την αναφορά του με τούτη την τελευταία πρόταση που μιλάει για δύο ομάδες: Στη μία ανήκει ο Απόστολος και οι Εκκλησίες του Θεού, ενώ στην άλλη ανήκει κάθε "φιλόνεικος", και αφήνει με τον τρόπο αυτό στους πιστούς την ευθύνη να διαλέξουν μόνοι τους σε ποια από τις δύο θα κατατάξουν τον εαυτό τους.
ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ
ΣΗΜΕΡΙΝΗ ΓΥΝΑΙΚΑ
Για τη γυναίκα –
01--ΤΥΧΙΚΟΣ ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ--2000
"Θέλουσι προφητεύσει οι υιοί σας και αι θυγατέρες σας"
05
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
[1] Η φράση "κατά κεφαλής έχων", σημαίνει "να έχει σκεπασμένο το κεφάλι". Ο Θεοφύλακτος ερμήνευσε: "Κατά κεφαλής... ίνα ανέλη ου μόνον το κατακαλύπτεσθαι ιματίω αλλά και κόμη^ και ο κομών γαρ κατά κεφαλής έχει την κόμην δηλαδή". (=`’Γράφει `κατά κεφαλής’ ...ώστε να αφαιρέσει όχι μόνο το σκέπασμα του ιματίου αλλά και τα μακριά μαλλιά, διότι κι εκείνος που έχει μακριά μαλλιά στην πραγματικότητα σκεπάζει το κεφάλι του). [Επιστροφή στο κείμενο]
[2] Ο Χριστός αναφέρεται και ως "η κεφαλή του σώματος, της εκκλησίας^ όστις είναι αρχή" (Κολ. 1/α/18). [Επιστροφή στο κείμενο]
[3] Συνεπώς οι ακραίες θέσεις που επιβάλλουν κάλυμμα κεφαλής σε όλες ανεξαρτήτως τις γυναίκες, είτε αυτό αφορά ένα μαντήλι, είτε διακοσμητικό καπέλο, είτε πέπλο, δεν προκύπτουν από την αποστολική διδασκαλία. Το ίδιοι ισχύει και για την εικόνα που βλέπει κανείς σε μερικές εκκλησίες όπου συναντάμε κοριτσάκια στην αγκαλιά της μητέρας τους να σκεπάζονται με μαντήλια, ούτε και η πρακτική του να βάζει και να βγάζει η γυναίκα το μαντήλι της κάθε φορά που αρχίζει ή τελειώνει η προσευχή που γίνεται από άλλο πρόσωπο. (Το ίδιο ισχύει και για ομάδες που υποχρεώνουν το κάλυμμα της κεφαλής σε όλη της διάρκεια της Θείας Κοινωνίας). Αυτές οι μάλλον αυθαίρετες εφαρμογές έγιναν αφορμή να περιφρονηθεί η αποστολική οδηγία και κάθε ομάδα (ακόμη και κάθε άτομο) να αποφασίζει και να πράττει "κατά βούλησιν", καταργώντας έτσι τον αποστολικό έπαινο, ότι "κρατείτε τας παραδόσεις, καθώς παρέδωκα εις εσάς" (Α' Κορ. 11/ια/2). [Επιστροφή στο κείμενο]
[4] Στη μελέτη του "Το Κάλυμμα της Γυναίκας την Ώρα της Προσευχής" (Ηράκλειο 1992, σελ. 39-42) και με αφορμή το ρήμα "κατακαλύπτω", ο Θ. Κουλούρης κάνει πολύ λόγο για τη λέξη "κατακάλυμμα" -που όμως δεν υπάρχει στο κείμενο της Καινής Διαθήκης- για να υποστηρίξει ότι αυτό είναι κάτι άλλο από το κάλυμμα κεφαλής. Θεωρούμε την άποψη αυτή μάλλον τεχνητή και οπωσδήποτε αστήριχτη. Η μόνη φορά που υπάρχει η λέξη "κατακάλυμμα" στα αρχαία βιβλικά κείμενα, είναι στη μετάφραση των Ο' ("Και ποιήσεις κατακάλυμμα τη σκηνή δέρματα κριών ηρυθροδανωμένα, και επικαλύμματα δέρματα υακίνθινα επάνωθεν", καθώς όμως στο παράλληλο χωρίο λθ' 21, χρησιμοποιεί άλλες λέξεις ("και τας διφθέρας δέρματα κριών ηρυθροδανωμένα και τα καλύμματα υακίνθινα και των λοιπών τα επικαλύμματα") είναι προφανές ότι η λέξη δεν είχε το ειδικό νόημα, όπως θέλει να της αποδώσει ο Θ.Κ., αλλά ήταν συνώνυμη με το "κάλυμμα". Για το λόγο αυτό δεν είναι φρόνιμο να στηρίζει κάποιος σ’ αυτήν "υποτιθέμενη" διδασκαλία.[Επιστροφή στο κείμενο]
[5] ΝΔΜ=Νέα Δημοτική Μετάφραση, έκδ. Βιβλική Εταιρεία, Αθήνα 1997. [Επιστροφή στο κείμενο]
[6] Αν τα μαλλιά της γυναίκας είναι το κάλυμμά της, όπως προσπαθούν να συμπεράνουν κάποιοι από το χωρίο 15, τότε το εδάφιο αυτό θα έπρεπε ν’ αποδοθεί: "Αν μια γυναίκα δεν έχει μαλλιά στο κεφάλι της, τότε ας κουρευτεί". Αλλά δεν είναι δυνατό να κουρέψεις ένα κεφάλι που δεν έχει μαλλιά... Συνεπώς η ερμηνεία αυτή ελέγχεται ως εντελώς παράλογη. [Επιστροφή στο κείμενο]
[7] Κάποιοι υποστηρίζουν ότι οι ιερόδουλες στο ναό της Αφροδίτης είχαν κομμένα μαλλιά, εμείς όμως δεν μπορέσαμε να βρούμε καμιά σχετική ένδειξη. Ωστόσο, όταν η Θάμαρ θέλησε να παραπλανήσει τον πεθερό της Ιούδα και να παρουσιαστεί σ’ αυτόν ως πόρνη, "εσκεπάσθη με κάλυμμα, και περιετυλίχθη, και εκάθισε κατά την δίοδον" (Γεν. 38/λη/14). Άλλοι ισχυρίζονται ότι υπήρχε και τότε η συνήθεια να κουρεύουν τις γυναίκες που συλλαμβάνονταν να ατιμάζουν το γάμο τους. Γεγονός είναι ότι μέχρι πριν λίγα χρόνια κανείς δεν έβλεπε με καλό μάτι τις γυναίκες με κοντά μαλλιά, όσες δε έχαναν τα μαλλιά τους από κάποιο πρόβλημα υγείας, αν μεν ήταν πλούσιες φρόντιζαν να χρησιμοποιούν περούκες, όλες δε οι υπόλοιπες κάποιο κάλυμμα κεφαλής. [Επιστροφή στο κείμενο]
[8] Έχει απλοποιηθεί η γλώσσα. [Επιστροφή στο κείμενο]
[9] Ζερβόπουλου Γερ. "Η Α' Επιστολή προς τους Κορίνθιους", Εκδ. "Επιστήμη & Πίστη", Αθήνα, (χ.έ.έ.). [Επιστροφή στο κείμενο]
[10] Στο σημείο αυτό είναι ενδιαφέρον να σημειώσουμε τη διαφορά της προέλευσης και των προθέσεων που χρησιμοποιούνται, επειδή για μεν τη γυναίκα γράφει ότι προήλθε "εκ του ανδρός" (=από τον άντρα) αλλά για τον άντρα γράφει ότι προέρχεται "διά της γυναικός" (=μέσω της γυναικός) επειδή, σύμφωνα με την άποψη της Βίβλου "Αβραάμ εγέννησε τον Ισαάκ... Ιούδας δε εγέννησε τον Φαρές και τον Ζαρά εκ της Θάμαρ" (Ματθ. 1/α/3,5,6). Ο μόνος που γεννήθηκε από γυναίκα, χωρίς συμμετοχή ανθρώπινου πατέρα, ήταν ο Ιησούς Χριστός, όπως δε γράφει ο Παύλος, "ότε ήλθε το πλήρωμα του χρόνου, εξαπέστειλεν ο Θεός τον Υιόν αυτού, όστις εγγενήθη εκ γυναικός", γι’ αυτό και στις Γραφές ο Κύριός μας ονομάζεται "το σπέρμα της γυναικός" (Γεν. 3/γ/15, Γαλ. 4/δ/4). [Επιστροφή στο κείμενο]
[11] Χρειάζεται άραγε να ειπωθεί ότι κανείς δεν θα κατέκρινε ποτέ μια γυναίκα επειδή σκέπασε "περισσότερο" από το σώμα της; Αυτό όμως δεν είναι το θέμα της παρούσης περικοπής ούτε και προϋπόθεση για να μπορεί μια γυναίκα να προσεύχεται ή να προφητεύει στην Εκκλησία. Εξάλλου οι γυναίκες ανέκαθεν παραμένουν στις εκκλησιαστικές συνάξεις χωρίς να υποχρεούνται να αφαιρέσουν το όποιο κάλυμμά τους ακόμη και όταν δεν προσεύχονται. [Επιστροφή στο κείμενο]
[12] Δεληκοστόπουλου Α., "Η Καινή Διαθήκη σε νεοελληνική απόδοση", Αθήνα 1995. Τρεμπέλα Π., "Η Καινή Διαθήκη μετά Συντόμου Ερμηνείας", Εκδ. "Σωτήρ", Αθήνα 1998. [Επιστροφή στο κείμενο]
